Skolyoz sıklıkla çocukluk ya da ergenlik döneminde tanılanan omurga eğriliğidir. Skolyozda her ne kadar eğrilik tek planda derecelendirilse de skolyoz üç boyutlu kompleks bir problemdir ve her boyutun ayrı ayrı değerlendirilmesi sonrasında egzersiz planına karar vermek önemlidir.

İdiopatik skolyoz infantil, jüvenil ve adölesan idiopatik skolyoz olarak yaşa göre 3 alt gruba ayrılır. İnfantil skolyoz 0-3 yaş arasında, jüvenil skolyoz 4-10 yaş arasında ve adölesan skolyoz ise 11-18 yaş arasında görülür. En yaygın olarak görülen tipi adölesan idiopatik skolyozdur.

Adölesan idiopatik skolyoz kız çocuklarında 8 kat daha sık görülmektedir.

SKOLYOZDA FİZİKSEL DEĞERLENDİRME

Fiziksel değerlendirme detaylı bir postür analizini, solunum ve stabilizasyon değerlendirmesini, omurga segmentlerinin ve komşu eklemlerin mobilitesinin ve doku esnekliğinin değerlendirilmesini içerir. Çocuklarda vücudun dışından fark edilebilecek değişiklikler şunlardır;

• Başın orta hatta olmaması
• Bir omzun diğerinden daha yukarıda olması
• Kürek kemiklerinden birinin daha belirgin ve asimetrik görünmesi
• Bel çukurlarından birinin daha derin görünmesi
• İki diz düzken çocuğun bir tarafa daha fazla ağırlık veriyormuş gibi görünmesi.

Gövde asimetrisinin ölçümü için de Adam’s Forward Bend Test (Öne Eğilme Testi) kliniklerde sıkça kullanılır. Bu test esnasında skolyozun gövdede yol açtığı asimetri skolyometre isimli ölçerle derece cinsinden ölçülür.

Skolyozda postür analizi yaparken ayaktan çene eklemine kadar her eklem değerlendirilmelidir.

RADYOLOJİK DEĞERLENDİRME

Röntgen üzerinde değerlendirme yaparken skolyozun progresyonunun takibinde değerlendirilen standart bir ölçüm olan Cobb açısına bakılır. Cobb açısı AP (ön-arka) pozisyonda çekilen omurga grafisinde; omurga eğriliğinin başladığı omurun üst kenarından çizilen çizgi ile, omurga eğriliğinin bittiği omurun alt kenarından geçen çizgi arasındaki açıdır.

Skolyoz değerlendirilirken omurların dönme miktarı da ölçülür. Eğriliğin en tepe noktasında bulunan ve en fazla yapısal değişikliğe uğramış omurun dönme miktarının ölçmek için Raimondi Cetveli kullanılır. Omurlarda meydana gelen bu dönme sebebiyle çocuk öne eğildiğinde sağ ve sol taraf arasında bir yükselti farkı meydana gelmektedir.

Skolyozun etkilediği üçüncü bir plan da yan plandır. Omurgaya yandan bakıldığında bulunması gereken doğal anatomik eğrilerin açılarının normal aralıklarda olup olmadığının değerlendirilmesi önemlidir. Yapılan akademik çalışmalar skolyozun en erken belirtisinin yan plandaki doğal eğriliklerde azalma olduğunu göstermiştir.

BÜYÜMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Çocuk büyüdükçe leğen kemiklerinin üzerinde ortaya çıkan yarımay şeklindeki kemik oluşumuna bakılarak belirlenen Risser sınıflaması iskelet gelişiminin derecesini belirlemede kullanılır. Risser evresi 0 ve 1 olan çocuklar büyüme potansiyeli açısından son derece risk altındadır. Bu evrede derecesi hafif şiddette olan eğriliklerin ilerleme riski yüksektir. Risser evresi ilerledikçe skolyozun ilerleme riski azalır. Risser 5. evre ise boy uzamasının sonunu gösterir skolyozun kötüleşme riski bu evrede azalır. Skolyozda erken tanı bu yüzden çok önemlidir.

Skolyozda detaylı bir değerlendirme çok önemlidir. Bu değerlendirme parametrelerinin her biri kişiye özel egzersiz programını oluşturma konusunda yol gösterici olacaktır.

EBEVEYNLERE NOT

Skolyozun ortaya çıkmasını önlemenin bir yolu olmasa da skolyozu kontrol altına alabilmenin birçok yolu var. Bu anlamda erken tanı işimizi inanılmaz kolaylaştırıyor. Büyüme çağında olan çocukların ara ara simetrik duruş açısından değerlendirilmesi erken tanıyı kolaylaştıracaktır.